دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران با تشریح تازه‌های تحقیقاتی طب فیزیکی کشور؛ روش‌های مختلف پیشگیری‌ و درمان پوکی استخوان را عنوان کرد.
 
به گزارش راسخون به نقل از تسنیم، دکتر سید احمد رئیس السادات ، با اشاره به روز جهانی پوکی استخوان (28 مهر) اظهار داشت: پیشگیری و درمان به موقع و مناسب پوکی استخوان به عنوان شایعترین بیماری متابولیک استخوان، اولویتی اجتناب ناپذیر در سلامت سالمندان محسوب می‌شود و از نظر بالینی استئوپروز (پوکی استخوان) یک بیماری خاموش است و تا وقتی که شکستگی در استخوان اتفاق نیفتاده باشد درد و شکایت جدی ایجاد نمی‌کند.
 
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: اهمیت پوکی استخوان به حدی است که سازمان بهداشت جهانی WHO روز (20 اکتبر) را به عنوان روز جهانی استئوپروز نامگذاری کرده است.
 
رئیس السادات ادامه داد: با افزایش سن، استئوپروز بطور چشمگیری افزایش می‌یابد، بطوریکه بیش از 20 درصد زنان بالای 50 سال دچار درجاتی قابل توجهی از کاهش تراکم استخوان هستند و این سبب می‌شود بیشتر در معرض شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان باشند. اثر هورمون‌های جنسی بر فرآیند استخوان‌سازی و بروز پدیده یائسگی (منوپاز) سبب می‌شود روند کاهش تراکم در خان‌مها  سرعت بیشتری نسبت به مردان داشته باشد. هر چه میزان تراکم استخوان در سنین جوانی بیشتر باشد احتمال پوکی در سنین بالاتر کمتر می شود.
 
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی گفت: تغذیه مناسب در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی و نیز دوران بارداری و شیر دهی در کنار فعالیت فیزیکی مناسب و پرهیز از عادات غلط مانند کشیدن سیگار و الکل از مهمترین عوامل پیشگیری کننده از کاهش تراکم استخوان به شمار می‌روند.
 
رئیس السادات بیان داشت: استفاده صحیح و به جا از مکمل‌ها و ویتامین‌ها از جمله کلسیم و ویتامین دی اگرچه می‌توانند نقش مفیدی داشته باشند، ولی به هیچ وجه به عنوان  جایگزین تغذیه طبیعی و فعالیت فیزیکی نیستند.
 
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد تشخیص به موقع پوکی استخوان گفت: تشخیص استئوپروز بیشتر مبتنی بر انجام روش‌های آزمایشگاهی و تصویر برداری است. گرافی (عکس ساده) به دلیل حساسیت ناکافی ارزش کمی در تشخیص زودرس استئوپروز دارد. رایج ترین شیوه  برای سنجش تراکم استخوان روش DEXA است. سنجش تراکم استخوان در خانم‌های یائسه و نیز خانم‌های دارای عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان و نیز همه خانم‌های 65 سال به با لا توصیه می‌شود. خانمهایی که در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند عبارت اند از مبتلایان به کمبود هورمون زنانه استروژن، سابقه فامیلی پوکی استخوان، دیابت و بیماری‌های تیروئید، کلیه و کبد و نیز یائسگی زودرس، همچنین  افرادی که کورتون مصرف می‌کنند در سنین پایین‌تری نیاز به انجام سنجش تراکم استخوان دارند.
 
وی افزود: استئوپروز یک بیماری چند عاملی است و درمان آن جنبه‌های گوناگونی دارد که همکاری و کار گروهی متخصصان غدد، روماتولوژی، طب فیزیکی و توانبخشی، ارتوپدی، تغذیه و گاه حتی روان پزشکی را می‌طلبد.
 
دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ادامه داد: از مهمترین درمان‌های غیر جراحی و غیر دارویی می‌توان به ورزش درمانی مناسب را نام برد. به طور کلی ورزش‌های تحمل کننده وزن، ورزش‌های تعادلی و ورزش‌های راست کننده عضلات ستون فقرات پشتی از بهترین ورزش‌های رایج در مبتلایان به پوکی استخوان به شمار می‌رود. ورزشهای آبی و شنا اگر چه در افزایش تراکم مفید نیستند ولی به دلیل اثرات مفید قلبی و عروقی و نیز سودمندی‌شان در ایجاد تناسب اندام از جمله ورزش‌های مورد توصیه به حساب می‌آیند. پیاده روی به خصوص در سطوح غیر شیب دار، ساده ترین و مفید ترین ورزش در مبتلایان به پوکی استخوان به شمار می‌رود.
 
رئیس السادات ادامه داد: انجام ورزش‌های رزمی و ورزش‌های پر برخورد مانند فوتبال و همچنین دویدن‌های سریع در سالمندان مبتلا به پوکی استخوان توصیه نمی‌شود. این ورزش‌ها ممکن است منجر به زمین خوردن و شکستگی‌های ناشی از آن شوند. اخیراً ورزش تای چی که ریشه در ورزش‌های رزمی سنتی چینی دارد به عنوان ورزش مفید در سالمندان شناخته شده است.این ورزش علاوه بر افزایش تراکم استخوان اثرات مفیدی در بهبود تعادل و پیشگیری از خطر زمین خوردن در آنها دارد.تاثیرات مفید روحی و روانی از دیگر تاثیرات مفید این ورزش است.
 
وی تصریح کرد: کاهش تراکم مهره‌ها و تغییر شکل آنها نیز می‌تواند سبب افزایش خمیدگی ( قوز ) پشتی شود. ضعف عضلات و افزایش خمیدگی پشت می‌تواند سبب کاهش تعادل و افزایش خطر سقوط در مبتلایان به پوکی استخوان شود.ورزش‌های تقویتی عضلات راست کننده ستون فقرات پشتی ضمن کمک به کاهش خمیدگی پشت می‌تواند سبب بهبود تعادل و کاهش خطر زمین خوردن شود. نکته بسیار مهم در مبتلایان به پوکی استخوان این است که انجام ورزشهایی که در آن بیمار کمر و پشت خود را خم می‌کند نه تنها مفید نیستند بلکه سبب افزایش شکستگی در ستون فقرات می‌شود.
 
رئیس السادات با اشاره به تحقیقات گروه طب فیزیکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد پوکی استخوان گفت: اخیراً استفاده از بریس‌های خاصی که طراحی آنها شبیه به کوله پشتی است توجه متخصصان و بیماران را به خود جلب کرده است. این قوزبندها دارای وزنه نازک نیم تا یک کیلوگرم هستند و سبب می‌شوند با تحریک حس تعادل و هشدار به فرد، به صورت فعال سبب راست شدن ستون فقرات در وی شوند. استفاده از این بریس‌های ظریف که قابلیت استفاده در زیر لباس را دارند سبب بهبود تعادل و کاهش خطر سقوط می‌شود.
 
وی خاطرنشان کرد: در کل به نظر می‌رسد بهبود قدرت و تعادل و اصلاح محیط زندگی و معابر و پیشگیری از زمین خوردن از مهمترین مواردی است که سبب بهبود کیفیت زندگی در مبتلایان به پوکی استخوان می‌شود به طوری که اهمیت آن در بسیاری موارد از استفاده از داروها و مکمل های گران قیمت نیز بیشتر است.
/111/